Hamlet

SYNOPSIS

Akte 1 en 2

De Deense koning Hamlet is overleden. Zijn achtergebleven echtgenote Gertrude besluit om nog geen twee maanden later te hertrouwen met haar zwager Claudius. De opera begint op de dag waarop Gertrude wordt gekroond. De zoon van de gestorven koning, Hamlet junior, is overstuur dat zijn moeder zo snel met zijn oom in het huwelijk treedt en wil weg van het hof. Hamlets geliefde Ophélie is bezorgd over zijn melancho­lie en zijn vertrek. Hij stelt Ophélie gerust en zegt haar nooit aan zijn liefde te twijfelen. Laërte, Ophélie’s broer, onderbreekt hen en vertelt dat hij als gezant naar Noorwegen moet vertrekken. Hij vraagt Hamlet zich over Ophélie te ontfermen. De hovelingen verschijnen in feeststemming voor het banket. Hamlet laat het feest aan zich voorbij gaan.

De teruggetrokken Hamlet krijgt bezoek van zijn vrienden Horatio en Marcellus en hoort dat zij de vorige nacht de geest van zijn vader hebben gezien. Als de klok middernacht slaat, verschijnt de Geest ook aan Hamlet. De Geest vertelt dat Claudius hem heeft vergiftigd en vraagt zijn zoon hem te wreken, maar Gertrude te sparen. Als de Geest is verdwenen, zweert Hamlet wraak.

Een eerste confrontatie volgt snel. Koning Claudius en Gertrude komen binnen. Een Hamlet vol afkeer van het koningspaar veinst waanzin, terwijl hij zijn plan van aanpak verzint. Hij zal die nacht nog een troupe acteurs uitnodigen en zijn oom en moeder trakteren op een toneelstuk. 

Ophélie is verdrietig dat Hamlet haar links laat liggen. Hamlet, die druk werkt aan zijn theatervoorstel­ling, schenkt haar opnieuw geen aandacht. Het wordt Ophélie te veel. Zij vertrouwt Gertrude toe dat zij het hof wil verlaten, maar de koningin vraagt haar te blijven. De spelers arriveren en Hamlet verzoekt hen de pantomime De moord op Gonzago op te voeren.

Terwijl Hamlet een drinklied zingt, verzamelt het hof zich voor de pantomime. Daarin toont Hamlet hoe de moord op zijn vader volgens hem heeft plaatsgevonden. De toeschouwers zien hoe het vergif wordt toegediend en hoe de overspelige moordenaar de kroon op zijn hoofd zet. Claudius, bleek geworden, beveelt de spelers te vertrekken. Voor Hamlet heeft Claudius hiermee zijn schuld verraden en hij valt hem aan. Een geschokt hof ziet hoe een wraakmoord ternauwernood wordt voorkomen.

 
Pauze
 
AKTE 3, 4 en 5

Hamlet vraagt zich af waarom hij de koning niet heeft gedood toen hij daartoe de kans had. Denkend aan zijn vader die als geest terugkeerde reflecteert hij op het mysterie van leven en dood in de aria ‘Être ou ne pas être’ gebaseerd op de beroemdste aller monologen. Een volgende gelegenheid om Claudius te vermoorden dient zich aan. De koning verschijnt en knielt neer in gebed. Claudius vraagt zijn broer om voorspraak bij God. Omdat Hamlet denkt dat de ziel van Claudius wordt gespaard als hij wordt gedood in gebed, besluit hij zijn wraak uit te stellen. Als Claudius een aanwezigheid ervaart, maakt Hamlet uit zijn uitroepen op dat Polonius, de vader van Ophélie, medeplichtig is aan de moord. Gertrude en Ophélie verschijnen. De koningin probeert Hamlet te overtuigen met Ophélie te trouwen. Maar Hamlet slaat Gertrudes plan af en zegt tegen Ophélie dat ze maar beter haar toevlucht tot een klooster kan nemen. Alleen met zijn moeder valt Hamlet haar bijna aan over haar overspelige huwelijk en haar betrokkenheid bij de dood van zijn vader. Als de confrontatie uit de hand lijkt te lopen herinnert de Geest Hamlet eraan zijn moeder te sparen.

Na Hamlets afwijzing is Ophélie waanzinnig geworden van verdriet. Ze pleegt zelfmoord.

Hamlet, die zich van het hof heeft verwijderd om wraak van de koning te ontlopen, ziet twee grafdelvers een nieuw graf graven. Hij vraagt voor wie het is bestemd, maar ze moeten hem het antwoord schuldig blijven. Op deze contemplatieve plek wordt hij zich bewust van het verdriet dat hij Ophélie heeft aangedaan door haar te verlaten. Hij weet nog niet van haar overlijden. Laërte heeft het nieuws ontvangen over de dood van zijn zus en de rol die Hamlet daarin heeft gespeeld. Hij daagt Hamlet uit tot een duel, dat door Ophélie’s begrafenisprocessie wordt onderbroken. Hamlet realiseert zich nu pas dat het zojuist gedolven graf voor haar was bestemd. In wanhoop richt hij zich op zijn taak om Claudius te vermoorden en komt wat betreft zijn eigen leven te staan voor de ultieme vraag: 'Être... ou ne pas être'...

DE OPERA VERSUS SHAKESPEARES TONEELSTUK

De twee librettisten Michel Carré en Jules Barbier volgden het stuk van Shakespeare vrij getrouw. Maar zoals het geval is bij alle operalibretti naar toneelstukken, hebben zij de tekst ingekort en op sommige plekken voor een andere opbouw gekozen. Ook zijn diverse personages weggelaten, zoals Fortinbras, Rosenkranz en Guildenstern. Polonius heeft een kleinere rol. Bovendien wordt hij in de opera niet vermoord. De opera die oorspronkelijk 3,5 uur duurde, is door OPERA2DAY verder teruggebracht tot de essentie. Zo is bijvoorbeeld het ballet, dat een half uur duurt, geschrapt.
 
In de laatste acte wijkt de opera van Thomas' opera het meest af van Shakespeare's toneelstuk. Laërte en Gertrude sterven niet. Bovendien componeerde Thomas twee versies van het slot. In de Parijse versie blijft Hamlet leven en wordt hij tot koning gekroond. In de Londense versie slaat hij de hand aan zichzelf. OPERA2DAY combineert de belangrijkste delen uit deze twee finales, waarbij het beste van beide versies behouden blijft, zowel inhoudelijk als muzikaal.

Bewaren

ARTISTIEK TEAM

Artistieke leiding en regie Serge van Veggel

Muzikale leiding Hernán Schvartzman

Projectontwikkeling Alice Gubler

Artistieke leiding New European Ensemble Emlyn Stam

Ontwikkeling versie OPERA2DAY Serge van Veggel, Hernán Schvartzman

Compositie en arrangementen Daniël Hamburger

Cineast Margo Onnes

Regie comédiens Femke Luyckx

Scenografie Herbert Janse

Licht Uri Rapaport

Geluidsontwerp en soundscape Arne Bock

Technische productie Ronald Tebra

Kostuums Mirjam Pater

Kap en grime Nienke Algra, Marissa Coster

Research historische opnames Emlyn Stam & Hernán Schvartzman

ZANGERS / ACTEURS

Hamlet Quirijn de Lang

Ophélie Lucie Chartin

Claudius Martijn Sanders

Gertrude Martina Prins

Laërte / Comédien Koningin Jan-Willem Schaafsma

Horatio / 1e Fossoyeur Patrick Pranger

Geest van de vader / Comédien oude koning Joop Keesmaat, Hans Peter Ligthart (8 &17 maart)

Polonius / Spectre (zang) / Comédien nieuwe koning Yavuz Arman Isleker

Marcellus / 2e Fossoyeur Georgi Sztojanov

Courtisanes Judith Pranger, Sonja Volten, Adélaïde Rouyer

Voice-over Hamlet Jonathan Rouah

Understudies Horatio Gulian van Nierop, Arnout Lems

NEW EUROPEAN ENSEMBLE

Eerste viool Rada Ovcharova

Tweede viool Joanna Wronko / Anoek Brokaar

Altviool Emlyn Stam

Cello Willem Stam / Sebastiaan van Halsema

Contrabas James Oesi

Hobo Roger Cramers / Arthur Klaassens

Fluit Felicia van den End / Mirjam Teepe

Klarinet James Meldrum / Jasper Grijpink

Fagot Amber Mallee / Gretha Tuls

Trompet Ryan Linham / Sven Berkelmans / Marc Kaptijn

Eerste hoorn Martijn Appelo / Hanna Guirten

Tweede hoorn Edward Peeters

Trombone Jaume Gavillan / Alejandre Luque Belmonte

Harp Astrid Haring

Slagwerk Natalia Alvarez-Arenas Arias

LENGTE

De opera duurde 1 uur en 12 minuten voor de pauze, en 1 uur na de pauze.

BOVENTITELING

De voorstelling werd in het Frans gezongen en in het Nederlands en Engels boventiteld.

PROGRAMMABOEK

Download hier het programmaboek van de voorstelling.

PREMIÈRE

18 januari 2018 in Den Haag