Mariken

in de tuin der lusten

OPERA2DAY presenteerde in het najaar van 2015 Mariken in de tuin der lusten, een nieuwe opera gebaseerd op het verhaal van Mariken van Nieumeghen. Precies 500 jaar daarvoor verscheen in Antwerpen de eerste uitgave van dat ‘mirakelspel’. Het verhaal heeft in alle eeuwen niets aan kracht verloren en behoort onomstotelijk tot de canon van de Nederlandse cultuur. In een nieuwe opera wilde OPERA2DAY het ontroerende en intense verhaal op een nieuwe en aangrijpende manier vertellen. Daarvoor werd samengewerkt met de gerenommeerde partners het Nationale Toneel, Asko|Schönberg en Cappella Amsterdam. Componiste Calliope Tsoupaki schreef de muziek.

Het meisje 'dat zeven jaar met de duivel leefde'

In deze opera volgen we de nieuwsgierige maar ook kwetsbare Mariken op een reis door een duistere wereld. Ze komt daarbij intrigerende karakters tegen, zoals een feeks van een tante, een verleidelijke duivel en een inquisitoire paus. Naar analogie met het drieluik De tuin der lusten van Jeroen Bosch (tijdgenoot van Mariken van Nieumeghen) komt ze vanuit ‘De besloten hof’ nabij Nijmegen terecht in ‘De tuin der lusten’ van het Antwerpse stadsleven, waarin ze zeven jaar lang met de duivel een uitbundig leven leidt. Uiteindelijk gaat ze op zoek naar ‘Boetedoening’ en eindigt vol berouw in het Wittevrouwenklooster in Maastricht. Daar leeft ze geketend en bidt om verlossing.

Calliope Tsoupaki: de 'Monteverdi van de 20e eeuw'

Concept en regie zijn van artistiek leider van OPERA2DAY Serge van Veggel, die voor het libretto samenwerkte met dramaturg Karim Ameur (NT). Calliope Tsoupaki werd gevraagd om de partituur voor de opera te schrijven. De New York Times omschreef haar werk eens als ‘dizzyingly beautiful’ en ze werd in TM Magazine zelfs de ‘Monteverdi van de 20e eeuw’ genoemd.

Mariken: een actrice tussen de zangers

De makers kozen een bijzondere vorm voor deze opera. De hoofdrol van Mariken wordt namelijk gespeeld door Gouden Kalf winnares Hannah Hoekstra van het Nationale Toneel, als actrice tussen de zangers. We volgen Mariken, een gesproken rol, op haar pad door een wereld die gevuld is met gezongen karakters. Naast Hannah Hoekstra worden de andere rollen ingevuld door Harry van der Kamp (oom), Jill Feldman (tante), Julian Podger (duivel), Michael Chance (paus) en acteur Joop Keesmaat (verteller).

Betoverende klankwerelden komen samen

Muzikaal komen in deze voorstelling bijzondere klankwerelden samen. De instrumentale muziek wordt namelijk uitgevoerd door Asko|Schönberg, toonaangevend ensemble voor nieuwe muziek, samen met het in middeleeuwse muziek gespecialiseerde Tetraktys Ensemble. Daarnaast vertolken zangeressen van Cappella Amsterdam als een soort koor met solistische elementen de zielen van alle Mariken in de wereld. Allen staan onder muzikale leiding van dirigent Hernán Schvartzman, die zich zowel in oude als nieuwe muziek specialiseert.

Wereldpremière Den Haag, tournee door het land

Mariken in de tuin der lusten beleefde haar wereldpremière op zondag 11 oktober in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag, waar in totaal vijf voorstellingen werden gegeven. Daarna ging de voorstelling op tournee door het gehele land, met in totaal 20 voorstellingen in 16 steden. Klik voor de volledige speellijst hier.

Recensies en Reacties

Klik hier voor een overzicht van alle recensies en reacties.

Coproducenten

OPERA2DAY
het Nationale Toneel
Asko|Schönberg
Cappella Amsterdam

Mede mogelijk dankzij...

Mariken in de tuin der lusten wordt mede mogelijk gemaakt door:

Gemeente Den Haag

Fonds Podiumkunsten

Stichting VSBfonds

Nationaal Theaterfonds

Fonds1818

Prins Bernhard Cultuurfonds

Cultuurfonds BNG

Fonds 21

Stichting Fonds Schiedam Vlaardingen e.o.

Gemeente Alkmaar

Gemeente Arnhem

Amsterdams Fonds voor de Kunst

Gemeente Amersfoort

Janivo Stichting

NORMA-FONDS

Stichting Casterenhoeve

Stichting Orlanda Goban

Stichting Elisabeth Strouven

Huis voor de Kunsten Limburg

Provincie Limburg

Limburg Cultuur onderstreept

Stichting Het Hervormd Weeshuis

P.W. Janssen's Friesche Stichting

Stichting Gilles Hondius Foundation

Verenigde Feteris De Baan en Semper Labor Stichting

Stichting K.F. Hein fonds

Stichting Gereformeerd Frans van Uden-Huis

Mr. Paul de Gruyter Stichting

Dr. Hofsteestichting

Foto's

Mariken in de tuin der lusten (campagnebeeld) - Foto Henk Bleeker

Mariken in de tuin der lusten (portretten) - Foto's Henk Bleeker

Portret Calliope Tsoupaki

Portretten Julian Podger, Hannah Hoekstra en Michael Chance

Jill Feldman, Joop Keesmaat en Harry van der Kamp

Foto's Asko|Schönberg, Cappella Amsterdam en Tetraktys Ensemble

Fragment De tuin der lusten Jeroen Bosch

Bewaren

Acte 1. De besloten hof

Mariken groeit op bij haar oom, die priester is, in de buurt van Nijmegen. De oom stuurt haar naar de stad om inkopen te doen. Als het donker wordt kan ze niet meer terug naar huis. Ze klopt bij haar tante aan, die haar voor slet en oud vuil uitmaakt. Mariken blijft desperaat op straat achter en geeft zich over aan 'god of duivel'. De duivel Moenen meldt zich en belooft haar alle wetenschappen en talen te leren in ruil voor haar liefde.

Acte 2: De tuin der lusten

Moenen en Mariken reizen naar Antwerpen waar ze zeven jaar lang een leven leiden vol moord en wellust. Na verloop van tijd verlangt Mariken, die zich Emmeken moet noemen, terug naar huis en wil haar zondig leven beëindigen. Keerpunt is het zien van een wagenspel. Daarin overweegt God om de mensheid zwaarder te straffen voor haar zonden, maar laat zich vermurwen door Marikens naamgeefster: Maria. Ze keert zich af van Moenen. Uit wraak voert hij haar hoog in de lucht en laat haar op aarde storten.

Acte 3: Boetedoening

In de derde acte zien we een inmiddels oude Mariken die al decennia boetedoening doet in een klooster in Maastricht. We zien hoe herinningen en visioenen van haar leven na de val uit de lucht aan haar oog verschijnen. We zien hoe de oom zijn nicht op straat vindt, gebroken maar leven. Samen gaan ze op zoek naar boetedoening. Die vinden ze na een tocht langs priesters, bisschoppen en een kardinalen bij een weinig vergevingsgezinde paus die haar ijzeren ketens omlegt. Die ketens draagt Mariken vanaf dat moment, tot in een hemels visioen witte duiven ziet verschijnen die haar ketens doen afvallen.

Bewaren

Artistiek Team

Compositie Calliope Tsoupaki

Libretto Karim Ameur en Serge van Veggel

Dirigent Hernán Schvartzman

Regie Serge van Veggel

Projectontwikkeling Alice Gubler

Dramaturgie Karim Ameur

Co-regie wagenspel Meike van den Akker

Scenografie Herbert Janse

Lichtontwerp Uri Rapaport

Technisch producent Ronald Tebra

Kostuums Mirjam Pater

Kap en grime Nienke Algra

Animaties Brigitte Hennequin

Geluidsontwerp Arne Bock

Rolverdeling

Mariken Hannah Hoekstra

Oom Harry van der Kamp

Tante Jill Feldman

Moenen Julian Podger

Paus Michael Chance

Verteller/wagenspel Joop Keesmaat

Ziel van Mariken Lucie Chartin

Oude Mariken Truus te Selle

Vallende Mariken Femke Luyckx

Figuranten Hans Peter Ligthart, Martin van Rijn, René Roza, Fabian Smit, Zweitze Zwart

Asko|Schönberg

Hobo/althobo Marieke Schut

Fagot Amber Mallee

Hoorn Serguei Dovgaliouk, Guido Rooyakkers (30 okt)

Trombone Toon van Ulsen

Slagwerk Ger de Zeeuw

Zingende zaag (opname) Annette Scholten

Viool Jan Erik van Regteren Altena

Altviool Liesbeth Steffens, Ruben Sanderse (30 okt)

Cello Maarten Vos

Contrabas James Oesi

Tetraktys Ensemble

Blokfluiten/viella Kees Boeke

Blokfluiten/draailier Tobie Miller

Blokfluiten/harpen/organetto Claire Piganiol

Cappella Amsterdam

Lucie Chartin

Andrea van Beek

Antje Lohse

Desirée Verlaan

Mariana Pimenta

Andrea Tjäder

Ondersteuning Artistiek Team

Assistent regisseur Femke Luykx

2e Assistent regisseur Lieke van Hoogenhuyze

Assistent dirigent Andrea Gasperin

Voorstellingsleider Pieter Loman

Repetitoren Luba Podgayskaya, Alessandro Soccorsi

Coach Middelnederlands Nico van der Meel

Adviseur mediëvistiek Bart Ramakers

Productieteam

Projectleiding Alice Gubler

Productieleider Rodney Verhoeven

Productieassistent Désirée Achterkamp

Technisch producent Ronald Tebra

Techniek Lucas de Groen, Thomas van Brink

Stage technische productie Amber Stallenberg

Lichttechniek Peter Peereboom, Ramunxto Stoette

Stagiair lichttechniek Mike Willemsen

Stagiaire lichtontwerp Bea Verbeek

Geluidstechniek Arne Bock

Stagiair geluidstechniek Wesley Steinfort

Boventiteling samenstelling Matthias Konecny

Bediening boventiteling Wim Goris, Kees Brinkers, Sarah Olieman

Kleedster Karianne Hoenderkamp

Assistent kleedsters Nicole Piccinno, Heleen de Bruïne, Anke Colijn, Vonne van Zant

Kap en grime aansturing Marissa Coster

Stagiaires kap en grime Janita Veerhoek, Michelle de Hoog, Beaudine Verduijn, Mathilde Wiessing, Melanie Karsten, Roza Leyting, Daisy Mulder

Vervaardiging kostuums Annemarie Born, Marie-Anne van Eijk, Hermien Hollander
en vanuit kostuumatelier het Nationale Toneel: Daan Wieman (senior), Amanda van Marion, Suet Huy Yung-Ho, Rosanne Tjodimedjo, Karin Wolters

Vervaardiging decor vanuit decoratelier het Nationale Toneel Ronald van Rijn, Arjen Schonenveld, Cedric Wieman, Kees Schellenberg, Dennis de Reijer, Krijn Peters, Sander Huijzer, Puck Koper, Peter Visscher, Elvira Blom

Ondersteuning rekwisieten Liesje Knobel, Sanne Lips, Mirja Bons (stagiaire)

Marketing en communicatie

Coördinator marketing Jackie van der Vlis

Fotografie cover/posterbeeld Henk Bleeker

Scènefoto’s Deen van Meer

Grafisch ontwerp Shilpi Ahmed-van der Pool

Inleidingen Philip Ruitenberg, Serge van Veggel

Educatie

Coördinator educatie Mieke van der Ven

Assistent educatie Désirée Achterkamp

Inhoudelijke leiding muziek Wouter Verhage

Inhoudelijke leiding theater Willem van den Andel

Workshopdocenten muziek Wouter Verhage, Hanne van de Vrie, Emma Rekers, Ineke Geleijns

Workshopdocenten theater Willem van den Andel, Marrit Bausch, Niels van Laar, Daphne van Ommen, Wies van der Zee

Scènefoto's Mariken in de tuin der lusten

slideshow

Podium Witteman stelt Mariken centraal

video

Trailer Mariken in de tuin der lusten

video

Mariken in de tuin der lusten: de makers aan het woord

video

Er zijn op dit moment geen actuele speeldata voor deze productie.

zaterdag 21 nov 2015 - 20:15 UUR

Stadstheater, Arnhem

Adres: Velperbinnensingel 10
Plaats: 6811 BP Arnhem
Telefoon: 026 - 443 73 43

woensdag 18 nov 2015 - 20:15 UUR

SPOT Groningen, Groningen

Adres: Turfsingel 86
Plaats: 9711 VX Groningen
Telefoon: 050-3680368

zondag 15 nov 2015 - 19:00 UUR

TAQA Theater De Vest, Alkmaar

Adres: Canadaplein 2
Plaats: 1811 KE Alkmaar
Telefoon: 072-5489999

vrijdag 13 nov 2015 - 19:30 UUR

Stadsschouwburg Nijmegen, Nijmegen

Adres: Keizer Karelplein 32h
Plaats: 6511 NH Nijmegen
Telefoon: 024-3221100

dinsdag 10 nov 2015 - 20:15 UUR

Theaters Tilburg, Tilburg

Adres: Louis Bouwmeesterplein 1
Plaats: 5038 TN Tilburg
Telefoon: 013 543 22 20

zaterdag 07 nov 2015 - 19:30 UUR

Theater De Spiegel, Zwolle

Adres: Spinhuisplein 14
Plaats: 8011 ZZ Zwolle
Telefoon: 0900-1435

vrijdag 06 nov 2015 - 20:15 UUR

Schouwburg Almere, Almere

i.h.k.v. festival Who's Next

woensdag 04 nov 2015 - 20:00 UUR

Theater aan de Parade, Den Bosch

uitverkocht - November Music - i.s.m. manifestatie Jheronimus Bosch 500

Adres: Parade 23
Plaats: 5211 KL Den Bosch
Telefoon: 0900 - 3372723

dinsdag 03 nov 2015 - 20:00 UUR

Parktheater, Eindhoven

Adres: Elzentlaan 50
Plaats: 5615 CN Eindhoven
Telefoon: 040 - 2111122

zondag 01 nov 2015 - 20:30 UUR

Stadsschouwburg Amsterdam, Amsterdam

vrijdag 30 okt 2015 - 20:00 UUR

Theater aan het Vrijthof, Maastricht

zaterdag 24 okt 2015 - 20:00 UUR

Deventer Schouwburg, Deventer

Adres: Leeuwenbrug 2
Plaats: 7411 TJ Deventer
Telefoon: 0900 3000 200

donderdag 22 okt 2015 - 20:15 UUR

Chassé Theater, Breda

woensdag 21 okt 2015 - 20:15 UUR

Flint, Amersfoort

Adres: Coninckstraat 60
Plaats: 3811 WK Amersfoort
Telefoon: 033 4229 229