Het verhaal
Bekijk de trailer, lees de synopsis of download het programmaboek
7 jan 2018 - 11 apr 2018
NRC
Theaterkrant
Volkskrant
Clarín
La Nacion
La Prenza
Hamlet heeft alles wat je van een operaversie van Shakespeare’s toneelstuk mag verwachten. Het hof van koning Claudius verschijnt in al zijn decadentie op het toneel. We kunnen meeleven met de innerlijke strijd van de titelheld en huiveren bij de geestverschijning van zijn vermoorde vader. Bij de waanzinsscènes met Ophélie klinkt zeldzaam ontroerende muziek. Hamlet is voor zowel iedere opera- als Shakespeareliefhebber een ware ontdekking.
Na de première, 150 jaar geleden, was Hamlet een tijd lang een van de populairste opera’s. In de Koninklijke Schouwburg in Den Haag, onze thuisbasis, kwam het stuk tot 1919 maar liefst 153 (!) keer op de planken. Bijna 100 jaar later baseerden we – met het New European Ensemble – onze muzikale interpretatie op die uitvoeringen, via de partijen de we in de archieven terugvonden en opnames uit die tijd. Met het New European Ensemble werkten we al eerder succesvol samen in Dr. Miracle’s last illusion, een voorstelling die volgens de pers ‘spectaculair’ was (de Volkskrant) en ‘een hit’ (Theaterkrant).
Bekijk de trailer, lees de synopsis of download het programmaboek
Trailer
Trailer Hamelt
Programmaboek
Download het programmaboek bij de voorstelling Hamlet
Synopsis
De Deense koning Hamlet is overleden. Zijn achtergebleven echtgenote Gertrude besluit om nog geen twee maanden later te hertrouwen met haar zwager Claudius. De opera begint op de dag waarop Gertrude wordt gekroond. De zoon van de gestorven koning, Hamlet junior, is overstuur dat zijn moeder zo snel met zijn oom in het huwelijk treedt en wil weg van het hof. Hamlets geliefde Ophélie is bezorgd over zijn melancholie en zijn vertrek. Hij stelt Ophélie gerust en zegt haar nooit aan zijn liefde te twijfelen. Laërte, Ophélie’s broer, onderbreekt hen en vertelt dat hij als gezant naar Noorwegen moet vertrekken. Hij vraagt Hamlet zich over Ophélie te ontfermen. De hovelingen verschijnen in feeststemming voor het banket. Hamlet laat het feest aan zich voorbij gaan.
De teruggetrokken Hamlet krijgt bezoek van zijn vrienden Horatio en Marcellus en hoort dat zij de vorige nacht de geest van zijn vader hebben gezien. Als de klok middernacht slaat, verschijnt de Geest ook aan Hamlet. De Geest vertelt dat Claudius hem heeft vergiftigd en vraagt zijn zoon hem te wreken, maar Gertrude te sparen. Als de Geest is verdwenen, zweert Hamlet wraak.
Een eerste confrontatie volgt snel. Koning Claudius en Gertrude komen binnen. Een Hamlet vol afkeer van het koningspaar veinst waanzin, terwijl hij zijn plan van aanpak verzint. Hij zal die nacht nog een troupe acteurs uitnodigen en zijn oom en moeder trakteren op een toneelstuk.
Ophélie is verdrietig dat Hamlet haar links laat liggen. Hamlet, die druk werkt aan zijn theatervoorstelling, schenkt haar opnieuw geen aandacht. Het wordt Ophélie te veel. Zij vertrouwt Gertrude toe dat zij het hof wil verlaten, maar de koningin vraagt haar te blijven. De spelers arriveren en Hamlet verzoekt hen de pantomime De moord op Gonzago op te voeren.
Terwijl Hamlet een drinklied zingt, verzamelt het hof zich voor de pantomime. Daarin toont Hamlet hoe de moord op zijn vader volgens hem heeft plaatsgevonden. De toeschouwers zien hoe het vergif wordt toegediend en hoe de overspelige moordenaar de kroon op zijn hoofd zet. Claudius, bleek geworden, beveelt de spelers te vertrekken. Voor Hamlet heeft Claudius hiermee zijn schuld verraden en hij valt hem aan. Een geschokt hof ziet hoe een wraakmoord ternauwernood wordt voorkomen.
Pauze
Hamlet vraagt zich af waarom hij de koning niet heeft gedood toen hij daartoe de kans had. Denkend aan zijn vader die als geest terugkeerde reflecteert hij op het mysterie van leven en dood in de aria ‘Être ou ne pas être’ gebaseerd op de beroemdste aller monologen. Een volgende gelegenheid om Claudius te vermoorden dient zich aan. De koning verschijnt en knielt neer in gebed. Claudius vraagt zijn broer om voorspraak bij God. Omdat Hamlet denkt dat de ziel van Claudius wordt gespaard als hij wordt gedood in gebed, besluit hij zijn wraak uit te stellen. Als Claudius een aanwezigheid ervaart, maakt Hamlet uit zijn uitroepen op dat Polonius, de vader van Ophélie, medeplichtig is aan de moord. Gertrude en Ophélie verschijnen. De koningin probeert Hamlet te overtuigen met Ophélie te trouwen. Maar Hamlet slaat Gertrudes plan af en zegt tegen Ophélie dat ze maar beter haar toevlucht tot een klooster kan nemen. Alleen met zijn moeder valt Hamlet haar bijna aan over haar overspelige huwelijk en haar betrokkenheid bij de dood van zijn vader. Als de confrontatie uit de hand lijkt te lopen herinnert de Geest Hamlet eraan zijn moeder te sparen.
Na Hamlets afwijzing is Ophélie waanzinnig geworden van verdriet. Ze pleegt zelfmoord.
Hamlet, die zich van het hof heeft verwijderd om wraak van de koning te ontlopen, ziet twee grafdelvers een nieuw graf graven. Hij vraagt voor wie het is bestemd, maar ze moeten hem het antwoord schuldig blijven. Op deze contemplatieve plek wordt hij zich bewust van het verdriet dat hij Ophélie heeft aangedaan door haar te verlaten. Hij weet nog niet van haar overlijden. Laërte heeft het nieuws ontvangen over de dood van zijn zus en de rol die Hamlet daarin heeft gespeeld. Hij daagt Hamlet uit tot een duel, dat door Ophélie’s begrafenisprocessie wordt onderbroken. Hamlet realiseert zich nu pas dat het zojuist gedolven graf voor haar was bestemd. In wanhoop richt hij zich op zijn taak om Claudius te vermoorden en komt wat betreft zijn eigen leven te staan voor de ultieme vraag: ‘Être… ou ne pas être’…
De twee librettisten Michel Carré en Jules Barbier volgden het stuk van Shakespeare vrij getrouw. Maar zoals het geval is bij alle operalibretti naar toneelstukken, hebben zij de tekst ingekort en op sommige plekken voor een andere opbouw gekozen. Ook zijn diverse personages weggelaten, zoals Fortinbras, Rosenkranz en Guildenstern. Polonius heeft een kleinere rol. Bovendien wordt hij in de opera niet vermoord. De opera die oorspronkelijk 3,5 uur duurde, is door OPERA2DAY verder teruggebracht tot de essentie. Zo is bijvoorbeeld het ballet, dat een half uur duurt, geschrapt.
In de laatste acte wijkt de opera van Thomas’ opera het meest af van Shakespeare’s toneelstuk. Laërte en Gertrude sterven niet. Bovendien componeerde Thomas twee versies van het slot. In de Parijse versie blijft Hamlet leven en wordt hij tot koning gekroond. In de Londense versie slaat hij de hand aan zichzelf. OPERA2DAY combineert de belangrijkste delen uit deze twee finales, waarbij het beste van beide versies behouden blijft, zowel inhoudelijk als muzikaal.
Cast & Crew
Artistieke leiding en regie Serge van Veggel
Muzikale leiding Hernán Schvartzman
Projectontwikkeling Alice Gubler
Artistieke leiding New European Ensemble Emlyn Stam
Ontwikkeling versie OPERA2DAY Serge van Veggel, Hernán Schvartzman
Compositie en arrangementen Daniël Hamburger
Cineast Margo Onnes
Regie comédiens Femke Luyckx
Scenografie Herbert Janse
Licht Uri Rapaport
Geluidsontwerp en soundscape Arne Bock
Technische productie Ronald Tebra
Kostuums Mirjam Pater
Kap en grime Nienke Algra, Marissa Coster
Research historische opnames Emlyn Stam & Hernán Schvartzman
Hamlet Quirijn de Lang
Ophélie Lucie Chartin
Claudius Martijn Sanders
Gertrude Martina Prins
Laërte / Comédien Koningin Jan-Willem Schaafsma
Horatio / 1e Fossoyeur Patrick Pranger
Geest van de vader / Comédien oude koning Joop Keesmaat, Hans Peter Ligthart (8 &17 maart)
Polonius / Spectre (zang) / Comédien nieuwe koning Yavuz Arman Isleker
Marcellus / 2e Fossoyeur Georgi Sztojanov
Courtisanes Judith Pranger, Sonja Volten, Adélaïde Rouyer
Voice-over Hamlet Jonathan Rouah
Understudies Horatio Gulian van Nierop, Arnout Lems
Eerste viool Rada Ovcharova
Tweede viool Joanna Wronko / Anoek Brokaar
Altviool Emlyn Stam
Cello Willem Stam / Sebastiaan van Halsema
Contrabas James Oesi
Hobo Roger Cramers / Arthur Klaassens
Fluit Felicia van den End / Mirjam Teepe
Klarinet James Meldrum / Jasper Grijpink
Fagot Amber Mallee / Gretha Tuls
Trompet Ryan Linham / Sven Berkelmans / Marc Kaptijn
Eerste hoorn Martijn Appelo / Hanna Guirten
Tweede hoorn Edward Peeters
Trombone Jaume Gavillan / Alejandre Luque Belmonte
Harp Astrid Haring
Slagwerk Natalia Alvarez-Arenas Arias
Lees een overzicht van de recensies en de publieksreacties
Artikel
Onze nieuwe productie van Hamlet, de opera van Ambroise Thomas, is enthousiast onthaald. Na afloop van de eerste voorstellingen in een uitverkochte Koninklijke Schouwburg gaf het publiek een langdurige ovatie. Ook de pers reageert opgetogen. “Hamlet door OPERA2DAY grijpt bij de lurven”, schrijft de NRC boven de vier-sterren-recensie. Trouw kopt boven vier sterren: “Gloednieuwe Hamlet getuigt van inzicht in psychologisch drama.” De Theaterkrant, goed voor zelfs vijf sterren, noteert: “Oneindig veel doordachte details in deze prachtig gespeelde, gezongen en geacteerde opera die u zich niet moet laten ontgaan.”
Den Haag Centraal prijst Hamlet aan als “een must voor iedereen die ook maar iets met opera heeft.” Hamlet trekt ook internationaal de aandacht. Journalisten kwamen voor de première over uit Engeland, Frankrijk en Duitsland. De recensie van het Duitse online-magazine O-Ton is al verschenen: “Het gezelschap kan terugkijken op een op alle fronten succesvolle productie, die door het publiek met bijbehorend enthousiasme werd ontvangen.” De recensent van Opera Now ziet Hamlet als “a remarkable reinvention of the piece.”
Hamlet is de eerste productie van OPERA2DAY waarin film en opera samenvloeien. Het maakt indruk. “Het hele drama wordt ingenieus ondersteund met filmbeelden van cineaste Margo Onnes (Den Haag Centraal).” “OPERA2DAY maakt functioneel gebruik van beeldprojectie, op twee doeken, een vóór en een achter de handeling. Het achterste, hoe slim, staat uit het lood en geeft zo diepte en dynamiek aan het bühnebeeld (Trouw).” “Fraai is het beeldrijm aan begin en eind. Als Hamlet ziet hoe zijn vader en Ophélie zich verstrengelen in een dodendans, schraapt hij al zijn moed bij elkaar voor een verrassende daad (De Volkskrant).” “Met dank aan de filmbeelden van cinéaste Margo Onnes wordt precies de juiste atmosfeer geschapen voor dit duistere drama en wordt op momenten zelfs een extra laag toegevoegd (Opera Magazine).” OPERA2DAY heeft het ballet en andere overbodige scènes uit de grand opéra van Thomas geschrapt om het drama zo krachtig mogelijk centraal te stellen. Volgens Opera Now is het resultaat “lithe, focussed and highly dramatic.”
Volgens de recensenten valt in Hamlet muzikaal veel te genieten. “Zangers en instrumentalisten maakten er een feest van,” schrijft Den Haag Centraal. “Bariton Quirijn de Lang treft de wankelmoedige Hamlet in het hart. Moeder Gertrude en moordenaar Claudius krijgen prima stem van Martina Prins en Martijn Sanders. Joop Keesmaat, de oude rot, hoeft alleen maar te zwijgen en hij maakt al indruk als de geest van Hamlets vader (De Volkskrant).”
Quirijn de Lang krijgt veel lof voor zijn vertolking van de titelrol. “Een gedroomde Hamlet, niet alleen vocaal, maar als totaalpakket. Hij was nu eens overtuigend manisch, dan weer voelbaar in zichzelf teruggetrokken, dan weer woest (Opera Magazine).” “Quirijn de Lang was such an expressive and intensely dramatic performer (Opera Now).” Ook de overige zangers worden geprezen. “Martina Prins (Koningin Gertrude) plooide haar volumineuze sopraan moeiteloos naar de ensembleklank en vertolkte haar personage innemend. Sterk was ook het optreden van Lucie Chartin (Ophélie) die met hysterische coloraturen, priemende waanzinsblik en slagersmes een bloedstollende zelfmoordscène afleverde (NRC).” “Lucie Chartin is een sopraan die de vloer aanveegt met vooroordelen over negentiende-eeuws belcanto. Niks Bianca Castafiori, niks gekweel. Topnoot, triller of riedel, bij Chartin vloeit alles volmaakt voort uit de gekte waarmee Ophélie afkoerst op suïcide … een briljant uitgesponnen waanzinsscène die je knock-out slaat (De Volkskrant).” “The remaining singers were all admirably vivid …, forming a strong backdrop for the protagonists (Opera Now).”
De acteerprestaties en de personenregie krijgen waardering. “Het mag een verademing heten dat de zangers zich niet met gekunsteld acteerwerk door een paar uur opera ploegen, maar bezield hun lot invoelbaar maken … Ze lopen volstrekt natuurlijk in de pas met het ritme van de muziek (Trouw).”
Het New European Ensemble en dirigent Hernán Schvartzman luisterden naar historische opnames van vlak na 1900, om Hamlet historisch geïnspireerd te kunnen uitvoeren. Het valt in goede aarde. “Het gezelschap trekt met expressieve glissando-lijntjes en elastische fraseringen een gloedvol dan wel duister kleurend klankdecor op voor de zangers (NRC).” “De muziek die voor een groot orkest is bedoeld werd door Daniël Hamburger gearrangeerd voor het veel kleinere New European Ensemble. Het gevolg is dat de muziek schaamteloos mooi en expressief klinkt, en tegelijkertijd subtiel … Het koor is geschrapt, de koorpartijen worden door het ensemble gezongen, wat een uitstekend resultaat heeft en de handeling concentreert op de hoofdpersonen (De Theaterkrant).” “Het New European Ensemble en dirigent Hernán Schvartzman doen er alles aan om de partituur van a tot z te laten zingen (Trouw).” Ook Opera Now bewondert het arrangement van Daniël Hamburger: “We were always going to lose something, playing Thomas’ score with a 15-piece band with just five string players, but under Hernan Schvartzman’s direction the remarkable thing was how much was preserved, and how the players made this new lithe version of the score work well. ”
Bekijk de teaser en scenefoto's
Teaser
Teaser Hamlet
Scenefoto's
